Zastosowanie konopi

Gdy słyszymy o konopiach, większości z nas do głowy przychodzi owiane kontrowersjami “zioło”, czyli kwiatostany konopi indyjskich zawierające w swoim składzie znaczne ilości psychoaktywnego THC (delta-9-tetrahydrokannabinol), które jest w Polsce nielegalne. Legalność THC i jego właściwości stanowią same w sobie temat osobnej debaty i nie będę się na nich skupiać w tym wpisie. Chcę zwrócić uwagę na to, co często pomijane jest w dyskusjach na temat konopi, czyli wszystkich innych właściwościach i zastosowaniach tej cudownej rośliny. 

Chociaż niektórym może się wydawać, że zastosowania konopi ograniczają się do “haju” marihuanowego, nie można być w większym błędzie. Konopie od lat były wykorzystywane w wielu dziedzinach lecznictwa, budownictwa i przemysłu włókienniczego. W tym wpisie skupimy się głównie na właściwościach konopi siewnych (zwanych również włóknistymi), nie zapominając jednak, że wiele z tych właściwości jest dzielone również z konopiami indyjskimi i rudelaris. 

Wszystkie rodzaje i gatunki konopi są roślinami włóknistymi-oznacza to, że po odpowiedniej obróbce, dostarczają one dużej ilości włókien naturalnych, które następnie mogą być wykorzystywane do wytwarzania tkanin i surowców budowlanych. Warto zwrócić uwagę na to, że w przypadku konopi włókna naturalne są pozyskiwane z łodyg roślin, które w przypadku większości gatunków stanowią największą część całkowitej masy rośliny. Oznacza to, że konopie mogą być wykorzystywane w całości, bez generowania dużej ilości odpadów. 

Po odpowiedniej obróbce, włókno konopne może posłużyć do do tworzenia tkanin, które mają naturalne właściwości termoizolacyjne. Większość tkanin wytwarzanych z konopi jest również cienka, co oznacza, że ubrania z konopi świetnie sprawdzą się na każdą pogodę. Chociaż obecnie rynek tkanin zdominowany jest przez materiały takie jak bawełna czy poliester, w ostatnich latach popularność konopi w tym przemyśle zaczęła wzrastać, a na rynku pojawia się coraz więcej ubrań stworzonych z włókien konopnych. Ubrania te są lekkie i przewiewne, stanowią jednak dobrą izolację w czasie zimniejszej pogody. Włókna konopne mogą nadawać się również do wytwarzania papieru, co na większą skalę pozwoliłoby ograniczyć wycinkę lasów. 

Właściwości termoizolacyjne włókien konopnych sprawiają, że dobrze sprawdzają się one również w przemyśle budowlanym. Po wymieszaniu paździerzy konopnej (wewnętrznej części łodygi, otoczonej przez włókna) z wapnem i wodą, otrzymujemy materiał o dobrych właściwościach termoizolacyjnych, który może być szeroko wykorzystywany w budownictwie. Niestety, materiał ten długo schnie i obecnie może być kilkukrotnie droższy od dominujących rynek materiałów-jednak wynika to jedynie z małej popularności takich rozwiązań. 

Warto zwrócić również uwagę na ślad węglowy takich materiałów (ile dwutlenku węgla jest emitowane podczas ich produkcji, obróbki i transportu). Konopie na jeden hektar są w stanie wyłapać kilkukrotnie więcej dwutlenku węgla z atmosfery niż lasy. Konopie rosną również dużo szybciej niż lasy i chociaż są rośliną sezonową ich coroczne sadzenie jest możliwe. Sprawia to, że gdyby hodować je na taką skalę jak inne materiały włókiennicze, jego ślad węglowy mógłby być według różnych oszacowań bardzo mały, lub nawet ujemny (więcej CO2 wyłapanego z atmosfery niż wyemitowanego w procesie obróbki). Wiele osób uważa nawet, że to właśnie taka konkurencyjność i właściwości konopi doprowadziły do ich zdelegalizowania i stygmatyzowania. 

Jeśli chodzi o właściwości lecznicze konopi, zostały one głębiej przeanalizowane we wpisie “Holistyczne podejście do zdrowia”. Postaramy się jednak również tutaj pokrótce wyjaśnić w jaki sposób konopie mogą wspierać nasze organizmy.

Główne źródło właściwości leczniczych konopi pochodzi z kwiatostanów, które zawierają niezliczone rodzaje kannabinoidów, terpenów, flawonoidów i flawonoli. Chociaż badania większości z nich są jeszcze na początkowym etapie, już teraz wiemy dosyć dużo o właściwościach konopi, jak np. działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, czy chociażby poprawiające jakość snu. Chociaż badania skupiają się raczej na poszczególnych substancjach, wiemy, że konopie mają najlepsze działanie gdy są stosowane z wykorzystaniem wszystkich składników w nich dostępnych - tzw. “full spectrum”.

Konopie mają również swoje zastosowanie w diecie, za sprawą bogatych w witaminy, minerały i nienasycone kwasy tłuszczowe nasion. Nasiona mogą być używane bezpośrednio w posiłkach, lub przetwarzane na olej konopny, który zawiera wszystkie wcześniej wspomniane substancje. Same nasiona są również bardzo bogate w błonnik, a produktem ubocznym wytwarzania oleju są tzw. “chipsy konopne”, które są praktycznie czystym błonnikiem. Nasiona są również bardzo bogate w białko roślinne, a białko konopne może być ciekawą alternatywą do suplementacji.

Chociaż zastosowania konopi nie ograniczają się nawet do wszystkich wymienionych powyżej, reszta pomysłów jest na razie jeszcze w bardzo wstępnej fazie, lub została porzucona, jednak wszystko wskazuje na to, że konopie mogą być również wykorzystywane przy produkcji biopaliw, baterii, eko plastiku, czy nawet karoserii samochodowych (na co wpadł sam Henry Ford w 1941).

Widzimy zatem, że zastosowania konopi są bardzo szerokie i wychodzą daleko poza pojmowanie tej rośliny w świadomości zbiorowej. Chociaż większość rozwiązań, które wymieniliśmy powyżej nigdy nie przebiło się do głównego nurtu, wzrastająca popularność niektórych z nich może napawać nas optymizmem w stosunku do przyszłości tych cudownych roślin.